Çocuklarda Motivasyon

ÇOCUKLARDA MOTİVASYON

Motivasyon, öğrenmeyi ve davranışlarımızı etkileyen önemli bir güçtür. Çocukların çalışmasını, belirli bir amaca doğru harekete geçmesini sağlar. Özellikle okul dönemindeki öğrenciler için oldukça önemli ve başarı şansını arttıran etkili bir faktördür. Çocukları düzenli, istekli, verimli bir şekilde çalışmaya teşvik eder. Bu da çocukları başarıya götürür. Motivasyon her çocuk için aynı değildir ve çocukları motive eden şeyler farklıdır.

Motivasyon, içsel ve dışsal olarak ikiye ayrılır. Dışsal motive edici şeyler, özellikle ödül verme en çok bilinenler arasında yer alır. Ödül motive edici niteliktedir. Ancak olumlu geribildirimin ödüle göre çocuklar üzerinde daha etkili olduğu da araştırmalar arasındadır. Örneğin çocuk olumlu bir davranış yaptığında sözel olarak ‘’Aferin! Bugün çok güzel ders çalıştın.’’ Şeklinde olan geri bildirimler daha motive edici olduğu söylenebilir. Tam tersine olan olumsuz geri bildirimler ise motiveyi düşüren bir faktördür. Olumsuz davranışların vurgulanması gerekse de, olumsuzun yanında olumlu geri bildirimin verilmesi gerekmektedir. Örneğin: ‘’Bugün ödevlerini yapmadın ama yarın ödevlerini çok güzel yapacağına eminim.’’ Gibi. İçsel motivasyon ise dışarıdan bir uyarıcı olmadan kişinin kendi başına istekli olma durumudur. Davranışı veya hareketi yapan kişinin yaptığı işten haz alması, mutluluk duyması önemlidir.


Öğrenme sadece zihinsel bir süreç değildir. Öğrenmenin duygusal yönleri de göz ardı edilmemelidir. İlgi ve motivasyon da tamamen duygusal bir süreçtir. Eğer öğrenciler öğrenmeye motive olmamışlar ise dünyadaki hiçbir kitap veya öğretmen çocuğu öğrenmeye hazır hale getiremez. Bu konuda öğretmenler öğrencilerin motivasyonunu sağlamak için en önemli noktadadırlar. Her öğrenci farklı şeylere motive olduğu için öğrenciyi tanımak başlanması gereken ilk noktadır.


Motivasyonu arttırmak için neler yapılabilir?


Bazı öğrenciler için uygulama yaparak öğrenmek daha ilgi çekiciyken bazıları için sessizce okuyarak veya grup çalışması yapmak daha etkili olabilir. Bütün öğrencilerin derse ilgisinin olmasını istiyorsak mutlaka dersin gidişatını çeşitlendirmeliyiz. Farklı tercihlere sahip öğrenciler zamanlarını kendi sevdikleri yöntemi uygulayarak ve öğrenerek geçirecektir. Bu da öğrencilerin derse olan ilgisinin artmasına yardımcı olacaktır.


İhtiyaçlar

İnsanlar ilk önce temel ihtiyaçları olan yemek yeme, su içme, barınma gibi ihtiyaçlarını karşılarlar daha sonra diğerlerini karşılamaya çalışır. Örneğin kendi ile ilgili olumlu duygularının olması ve kendini sevmesi bunlardan bazılarıdır. Kişinin koyduğu amaçlar bu doğrultuda önemlidir. Çünkü ihtiyaçlar göre şekil alması gerekmektedir. Özellikle üç psikolojik ihtiyaç olan yetkin olma, bağımsız olma ve başkalarıyla yakınlık kurma, bizi belirli davranışlar için motive etmede büyük rol oynar. Bu ihtiyaçların farkında olmak motivasyonumuzun kaynağını ve seviyesini belirlememiz kolaylaşır.


Sorumluluklar arttıkça motivasyon da artar



Sınıfta veya evde mevcut görevler konusunda çocuklara sorumluluklar verilmelidir. Bu görevler okul ortamında da birliktelik oluşturması açısından önemli bir yöntemdir. Üstelik bu yöntem ayni zamanda çocukların motive olmalarında etkili olacaktır. Çocukların kendilerini bireysel olarak daha önemli hissetmeleri için her çocuğa farklı sorumluluklar verilmelidir. Çoğu öğrenci sınıfta verilen görevleri beklentileri karşılamak için değil bir ayrıcalık olarak görür. Bu yüzden öğrencilerin hepsine görev düşecek şekilde çeşitli aktiviteler verilmelidir.


Olmazsa olmaz ödüller



Her insan özellikle de çocuklar ödül almaktan mutluluk duyarlar. Çocukların ödülü kazanmak için çabalayacağı bir ortam sağlamak yapacaklarımızın arasında olmalıdır. Ödüle örnek olarak; sinemaya gitme, öğrencinin defterine başarılı olduğuna dair bir stiker yapıştırmak kadar basit bir şey bile verilebilir. Bunlar öğrencinin hedefleri doğrultusunda, daha fazla çalışmasında tetikleyici rol oynar. Sınıfınız için uygun ödülün ne olduğu konusunda öğrencilerinizi gözlemleyerek ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak karar vermeniz en doğrusu olacaktır.


Her zaman değil hak ettiğinde övgülerde bulunun
 


Biz yetişkinler bile daha çok tanınmak ve övgü almak için can atarız. O yüzden çocukların da istisnasız hepsi övgüden hoşlanmaktadır. Topluluk içerisinde çocukları ödüllendirerek, iyi yapmış oldukları bir iş dolayısıyla methederek ve örnek gösterilebilecek çabalarını ve gayretlerini diğer çocuklarla paylaşarak onlara müthiş bir motivasyon sağlanabilir.


Kendilerine Olan Güvenlerini Artırmak



Aslında öğrencilerin hemen hemen hepsinde başarılı olma isteği vardır. Fakat her çocuğun başarıya ulaşma yöntemi farklıdır. Dolayısıyla yönlendirilmeye ihtiyaçları vardır. Onları motive etmenin bir yolu güçlü ve zayıf yanlarını keşfetmelerini sağlamaktır. Öğrencilerin kendi kendilerini eleştirmesi, öğretmenlerin yapmasından çok daha fazla motive edici olmaktadır. Böylece öğrenciler kendi amaçlarını belirlerken bir taraftan da sorumluluk sahibi olmayı öğrenirler.


Beklentiler ve Sonuçlar


Kendisinden hiçbir beklentisi olmayan çocuk işi yapmakta istemeyecektir. Bu yüzden çocuk için birtakım beklentiler koymak önemlidir. Bunun yanında bir davranış veya işin olumu sonuçlarını düşünmek de motivasyonu arttırır. Örneğin sigara içmemenin sağlığınıza olan katkıları ve yaşamınızda yapacağı değişiklikleri düşünmek, bu davranışı gerçekleştirmek için sizi daha çok motive edecektir. Aynı zamanda bunu yapabileceğinize inanmakta motivasyonunuzun artmasına yardımcı olacaktır.


Yüksek Fakat Ulaşılabilir Hedefler Koyun
 


Aile olarak çocuklarınızın daha fazlası için zorlamazsanız onlar kendilerini hiçbir şekilde zorlamazlar. Öyle ki aslında çocuklar, kendi sınırlarının zorlanmasından hoşlanırlar. Tabii ki hedeflerimiz yüksek ama ulaşılabilir olmalıdır. Aksi halde oluşacak umutsuzluk ve küskünlük telafisi oldukça zor durumlardır.


Güzel metotlardan biri ise çocuğun aktif olarak bir şeyler yapmasını sağlamak ve bunları düzenli olarak kaydetmektir. 

Serpil İlhan
Çocuk ve Genç Psikoloğu
cocukpsikiyatri.org - Ankara
Çocuk psikolojisi ve psikiyatrisi ile ilgili herşey...

Randevu için 0 312 466 38 00 - 0 542 466 38 88