Çocuk ve Ergenlerde Takıntı Rahatsızlığı

Çocuk ve Ergenlerde Takıntı Rahatsızlığı veya Obsesif Kompulsif Bozukluk

Çocuk ve Ergenlerde Takıntı Hastalığı veya Obsesif Kompulsif Bozukluk çocuğuntüm yaşamını olumsuz yönde etkileyebilen, çocuğun hayatında belirgin büyük birzorlanmaya neden olan, sıklıkla sosyal yaşamını da olumsuz yönde etkileyen birrahatsızlıktır. Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Genco USTA tarafından yazılanyazıda Çocuklarda Obsesif Kompulsif Bozukluk veya Takıntı Hastalığının toplumdasıklığı, Çocuk ve Ergenlerde Takıntı Hastalığı veya Obsesif Kompulsif Bozukluğununbelirtilerini, Çocuk ve Ergenlerde Takıntı Hastalığı veya Obsesif KompulsifBozukluğun tedavisinde hangi yöntemlerin tercih edilebileceği, Çocuk ve ErgenlerdeTakıntı Hastalığı veya Obsesif Kompulsif Bozukluğunda ebeveynlerin neler yapmasıgerektiği bilgisine ulaşabileceksiniz.

Obsesif Kompulsif Bozukluk her ne kadar genellikle yetişkinlere atfedilen bir rahatsızlıkgibi görünmesine rağmen yapılan araştırmaların sonuçlarına göre yetişkin hastalarınçoğunun (bazı çalışmalara göre % 80’inin) çocukluk döneminde de benzer sorunlaryaşadıklarını göstermektedir. Obsesif Kompulsif Bozukluk ya da halk arasındaki adı ileTakıntı Hastalığı saplantılı düşünceler ve bunları rahatlatabilmek için yapılan davranışlarile karakterizedir. Saplantılar kişinin kendi iradesi dışında zihnine girer. Kişi bunlardandolayı belirgin kaygı ve rahatsızlık yaşamasına rağmen bu düşüncelerden kurtulamaz. Budüşünceleri zihninden kovmak ve rahatlamak için yaptığı davranışlara ise kompulsiyon adıverilmektedir. Bazen takıntılar yalnızca temizlik alanında olabildiği gibi kontrol, düşünce,dinsel, cinsel alanlarda da olabilmektedir.

Çocuklarda Obsesif Kompulsif Bozukluğun (Takıntı Hastalığının) Sıklığı nedir?

Çocukluk dönemine ait net veriler olmamasına rağmen toplum araştırmalarında yetişkin veergenlerin yaklaşık % 1-3 ünde rahatsızlığın saptanabileceği bildirilmektedir.

Çocuklarda ve Ergenlerde Takıntı Hastalığının veya Obsesif Kompulsif BozukluğunBelirtileri nelerdir?

Çocukluk döneminde bir çok ritüel davranış bulunur. Çizgilere basmadanyürümeye çalışmak, masanın aynı tarafına oturmak, belirli bir elbiseyi sık sıkgiymeyi istemek, etrafındaki nesneleri saymaya çalışmak gibi pek çok davranışçocukluk dönemi için normal olarak kabul edilmektedir. Bu davranışlarıntemelinde çocuğun yaşadığı kaygı ve endişeler yatmaktadır. Bu davranışlarlabirlikte yaşadığı endişeler yatışır. Genellikle yaşın ilerlemesi ile birlikte sorun olmadankaybolması, sıklıkla kendini sınırlayıcı özellikler göstermesi nedeni ile Obsesif KompulsifBozukluktan ayrımının iyi yapılması gerekir. Takıntılı düşünceler bulaş, kuşku veyakontrol, simetri, sayma, düşünce alanlarda olabilir.
Temizlik - Bulaş takıntıları yaşayan çocuklar mikrop bulaşacağından, hasta olacağı veöleceğinden yoğun kaygı duyarlar. En sık karşılaşılan takıntılardır. Bundan korunabilmekiçin sıklıkla ellerini yıkarlar, çok uzun süre banyoda kalabilirler.
Kuşku veya kontrol takıntılarında kişi bir şeyleri yerinde ve doğru yapmayla ilgiliendişeler yaşar. Örneğin “Kapıyı kapattı mı?”, “Matematik kitabım yanımda mı?” gibi. Budüşünceleri bastırabilmek için tekrarlayıcı tarzda kontrol davranışı geliştirler. Örneğinmatematik defterinin çantasında olup olmadığını defalarca kontrol ederek okula geçkalabilirler.
Simetri takıntılarında kişi çevresindeki nesnelerin belirli bir düzen ve uyum içinde olmasıyönünde yoğun kaygı yaşar. Bunu sağlayabilmek için yoğun çaba harcar.
Düşünce takıntıları, birçok farklı alanda olabileceği gibi sıklıkla cinsel ve dinselalanlardadır. Cinsel takıntılarda kişinin zihnine uygunsuz cinsel düşünceler gelir. Bazen budüşünceleri bastırmak için farklı davranışlar gelişebilir. Bunlardan dolayı yoğun suçlulukhissedebilir. Bazen düşünce takıntıları din alanında görülebilmektedir. En sıkrastlananlardan bazıları tanrıya küfür etme, tanrıya eş koşma sayılabilir.

Yetişkinler de görülen rahatsızlıklarda takıntıların tanımlanmasında “kişiye anlamsızgelmesine rağmen” gibi bir tanımlama yapılabilecek olmasına rağmen çocuklar sıklıklasınırlı bilişsel becerileri nedeni ile bu takıntılı düşüncelerin anlamlı veya anlamsız olduğunukavrayamazlar. Sıklıkla içimden gelen bir ses diyor ki diyerek konuşmaya başlar. Çocuğundüşüncelerin istemsiz olarak zihnine geldiğini tam olarak kavrayamaması yoğun suçluluk,günahkarlık duygularına neden olabilir. Bazen takıntılı düşünceler olmaksızın sadecetakıntılı davranışlar gözlemlenebilir. Hatta son yıllarda yapılan araştırmalar çocuklarınyaklaşık % 40’ında takıntılı, saplantılı düşünceler olmaksızın sadece takıntılı davranışlarınolabileceğini söylemektedir.

Çocuklarda Obsesif Kompulsif Bozukluğunun (Takıntı Hastalığının) Nedenlerinelerdir?

Yapılan birçok araştırma Obsesif Kompulsif Bozukluğun tek bir nedenleaçıklanamayacağına dikkat çekmektedir. Bazen anne karnında yaşanan sorunlarkolaylaştırıcı bir faktör olabilirken bazen de genetik olarak yatkınlıklar ön plandaolabilmektedir. Sıklıkla çocuğun böyle bir sorun ile karşılaşan aileler sıklıkla kendidavranışlarından kaynaklandığına yönelik yoğun endişe duyarlar. Hatta bazen bu süreç eviçinde suçluyu bulma çabalarına kadar ilerleyebilir. Ancak yapılan araştırmalarda anneveya baba tutumlarının bozukluğun ortaya çıkmasında hiçbir etkisi olmadığı ortayakonulmuştur.

Çocuklarda Obsesif Kompulsif Bozukluğunun (Takıntı Hastalığının) TedaviYöntemleri Nelerdir?

En büyük hayal kırıklıklarımdan birisini bir meslektaşım tarafından 11 yaşındaki hastasınarahatsızlığı ruhun kanseri olarak adlandırması ile yaşamıştım. Güncel bilgiler uygun tedavive yöntemlerle rahatsızlığın % 70 ‘inden fazlasında düzelme olduğunu göstermektedir.Rahatsızlığın tedavisinde tedavisi iki yönlü olmaktadır. Bunlardan birincisi terapidir.Araştırmalar bilişsel davranışsal terapi uygulamalarının çocukluk döneminde rahatsızlıküzerine en uygun terapi yöntemi olduğunu göstermektedir. Terapi sürecinde birincibasamak ailenin rahatsızlıkla ilgili bilgilendirilmesi ve çocuğun yaşantısındaki takıntılıdüşünce ve davranışların izlerinin gösterilmesi olmalıdır. Diğer tedavi yöntemi de ilaçtedavileridir. Çocuk ve ergen yaşlarında etkinliği ve güvenilirliği kanıtlanmış pek çok ilaçtedavisi mevcuttur. İlaç tedavileri en az terapi kadar etkilidir. Altın tedaviyi ise hem bilişseldavranışsal terapinin uygulandığı hem de ilaç tedavilerinin verildiği yöntemoluşturmaktadır.

Çocuklarında takıntılar olan ebeveynler evde neler yapılabilir?

Rahatsızlığı tanıyın. Çocuğunuzun yaşamında rahatsızlıktan kaynaklanan davranışlarıtanıyabilmeniz ona daha anlayışlı bir tutum sergilemenizde faydalı olacaktır.

Hiç kimse bilerek hasta olmak istemez. Bu rahatsızlık çocuğunuzun tercihi değildir. Bunedenle ona öfkelenmek, bağırmak, zorlamak adil olmayacaktır.

Sıklıkla çocuklar takıntılı düşüncelere aileyi ortak etme çabası gösterirler. Örneğin kontroltakıntısı olan bir çocuk annesinden kapıyı veya ocağı kontrol etmesini isteyebilir. Butakıntılara ortak olmayın. Bu takıntılara ortak olmak fayda sağlamayacağı gibi sürecin dahakarmaşık bir hal almasına neden olabilir.

Uzman yardımı alın. Erken tanı ve tedavi her zaman için sorunların daha fazlabüyümesinin önüne geçecektir.

Dr. Genco USTA
Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı
cocukpsikiyatri.org - Ankara
Çocuk psikolojisi ve psikiyatrisi ile ilgili herşey...

Randevu için 0 312 466 38 00 - 0 542 466 38 88